In deze sectorrapportage brengen we aan de hand van TenderNed-data in beeld hoe de aanbestedingsmarkt voor energie er tussen 2017 en 2024 uitzag. Ook laten we zien dat de markt in 2022 veranderde door de sancties tegen Rusland.
Uitgangspunten analyse
- Onderhandse procedures laten we buiten beschouwing.
- Gunningen voortkomend uit een dynamisch aankoopsysteem (DAS) hebben we ook buiten beschouwing gelaten.
- De analyse baseren we op de hieronder vermelde CPV-codes.
CPV-codes
Onder de aanbestedingsmarkt energie verstaan wij de CPV-codes die vallen onder hoofdcategorie 09000000-3 Aardolieproducten, brandstof, elektriciteit en andere energiebronnen.
Aantal aanbestedingen energie
Het aantal energie-aanbestedingen tussen 2017 en 2024 varieerde per jaar:
- 162 in 2017
- 118 in 2018
- 135 in 2019
- 99 in 2020
- 114 in 2021
- 121 in 2022
- 152 in 2023
- 113 in 2024
Gemiddeld vonden er in deze periode jaarlijks 127 energie-aanbestedingen plaats.
Aantallen per procedure
Het grootste gedeelte van de aanbestedingen voor energie verliep tussen 2017 en 2024 via een openbare procedure. In 2022 en 2023 is er een toename te zien van het gebruik van de onderhandeling zonder bekendmaking.
Aantallen per type aanbestedende dienst
Tussen 2017 en 2024 voerden publiekrechtelijke instellingen de meeste energie-aanbestedingen uit. Onder publiekrechtelijke instellingen vallen onder andere scholen, musea en veiligheidsregio’s. Daarnaast waren gemeenten en speciale-sectorbedrijven verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de aanbesteding.
Provincies hadden daarentegen maar een beperkt aantal energie-aanbestedingen op hun naam staan, net als de Rijksoverheid (ministeries en rijksorganisaties). Dit lijkt een logisch gevolg van het aantal aanbestedende diensten per type. Er zijn slechts 12 provincies en een beperkt aantal ministeries en rijksorganisaties, maar er zijn meer dan 1.600 publiekrechtelijke instellingen en 85 speciale sectorbedrijven geregistreerd op TenderNed. Ook telt ons land ruim 350 gemeenten.
Daling aantal gemeenten
Nederland heeft te maken met samenvoegingen of splitsingen van gemeenten. Op 1 januari 2017 telde Nederland 388 gemeenten. Op 1 januari 2021 waren dat er nog 352. Deze daling zorgde mogelijk voor een daling van het aantal energie-aanbestedingen in 2021.
Aantal aankondigingen van opdracht per maand
Gemiddeld genomen startten de meeste energie-aanbestedingen in de periode van 2018 tot en met 2024 in de maand september, gevolgd door mei.
In augustus werden steevast de minste opdrachten aangekondigd, maar ook januari en december zijn rustige maanden. Deze terugval zien we ook bij andere aanbestedingen.
2022: sancties tegen Rusland
Op 8 april 2022 stelde de Europese Unie sancties tegen Rusland in. Door de sancties is het verboden om overheidsopdrachten aan een Russische partij te gunnen of voort te zetten. Lopende contracten met Russische partijen moesten uiterlijk per 1 april 2023 zijn stopgezet. Dit zorgde in juni 2022 in een piek van het aantal aankondigingen van opdrachten.
Procedure
In 2022 en 2023 is de procedure onderhandeling zonder bekendmaking (OZB) veel vaker toegepast. De Russische sancties zorgen ervoor dat het moeilijker is om een partij te vinden. In 40% van de gevallen dat een OZB-procedure is ingezet, gaven aanbestedende diensten als verklaring dat er via een openbare procedure geen geschikte inschrijving is gevonden en 12% gaf spoed als reden op.
Gebruik CPV-codes
In de periode tot 2022 viel bijna de helft van de energie-aanbestedingen onder CPV-code 09300000-2 Elektriciteit, verwarming, zonne- en kernenergie. Door de sancties tegen Rusland zagen we in 2022 een heel ander beeld, waarbij meer dan de helft onder de code 09100000-0 Brandstoffen valt, oftewel gasvormige brandstoffen.
Meer informatie
- Sectordossier energie op pianoo.nl
- Belangrijkste energiestatistieken 2020 op iea.org (in het Engels)
- Energiemarktplaats op groendus.nl
