Gunnen op basis van het gunningscriterium beste-prijskwaliteitverhouding (BPKV) is sinds 1 juli 2016 het uitgangspunt bij Europese aanbestedingen. In deze analyse bekijken we wat sindsdien de verhouding is tussen gunnen op BPKV en gunnen op de laagste prijs.
Herziene Aanbestedingswet 2012 onder de loep
Op 1 juli 2016 wijzigde de Aanbestedingswet 2012. Aan de hand van TenderNed-data brengen we in beeld wat de belangrijkste wijzigingen hebben opgeleverd. Bekijk het overzicht.
Uitgangspunten analyse
- In deze analyse ligt de focus op gunnen op de laagste prijs, omdat dit afwijkt van het beginsel gunnen op basis van BPKV.
- De analyse is gebaseerd op aanbestedingen die via TenderNed zijn uitgevoerd.
- In TenderNed is het niet mogelijk om het gunningscriterium ‘laagste kosten op basis van kosteneffectiviteit’ te selecteren. We hebben hier dus geen data van.
- Aanbestedende diensten nemen de subgunningscriteria vrijwel altijd op in de aanbestedingsdocumenten; niet in de aankondiging. De gegevens uit de aanbestedingsdocumenten laten we in deze analyse buiten beschouwing.
Gebruik gunningscriteria procedure
- Bij de openbare procedure zien we door de jaren heen dat ongeveer 10% van de aanbestedingen wordt beoordeeld op basis van het laagste prijscriterium. Hierbij is een langzame daling te zien, van 11% in 2016 naar 9% in 2022.
- Bij de niet-openbare procedure fluctueert het gebruik van de laagste prijs; gemiddeld ligt dit rond de 3%.
- De concurrentiegerichte dialoog en het innovatiepartnerschap komen niet terug in de grafiek, omdat bij deze procedures niet wordt beoordeeld op basis van het laagste prijscriterium. Beide procedures geven ruimte voor het vinden van een passende oplossing bij complexe, duurzame en/of innovatie behoefte van de aanbestedende dienst. Gunnen op laagste prijs strookt hier niet mee.
Gebruik gunningscriteria type opdracht
- Het gunningscriterium laagste prijs wordt relatief vaak toegepast bij werken. Vanaf 2016 wordt hier jaarlijks relatief minder gebruik van gemaakt. Van ruim 18% in 2016 naar 13% in 2022.
- Bij aanbestedingen binnen de sociaal en specifieke diensten wordt er bijna uitsluitend gegund op basis van beste prijs-kwaliteitsverhouding.
Gebruik gunningscriteria per type aanbestedende dienst
- Publiekrechtelijke instellingen en speciale sectorbedrijven beoordelen relatief het vaakst op basis van BPKV.
- Gemeenten en inkooporganisaties hanteren relatief het vaakst de laagste prijs.
CPV-codes met hoogste percentage beoordeling op laagste prijs
| Positie | CPV-code | Percentage |
|---|---|---|
| 1 | 09000000-3 Aardolieproducten, brandstof, elektriciteit en andere energiebronnen | 32,68% |
| 2 | 66000000-0 Financiële en verzekeringsdiensten | 28,61% |
| 3 | 77000000-0 Diensten voor land-, bos- en tuinbouw, aquacultuur en imkerij | 26,98% |
| 4 | 19000000-6 Leder, textielweefsels, kunststof en rubber materialen | 24,39% |
| 5 | 14000000-1 Mijnbouw, basismetalen en aanverwante producten | 24,00% |
| 6 | 45000000-7 Bouwwerkzaamheden | 22,42% |
| 7 | 24000000-4 Chemische producten | 17,65% |
| 8 | 44000000-0 Structuren en materialen voor de bouw; ondersteunende producten voor de bouw | 17,29% |
| 9 | 90000000-7 Diensten inzake afvalwater, afval, reiniging en milieu | 13,26% |
| 10 | 50000000-5 Reparatie- en onderhoudsdiensten | 12,56% |
Als we naar de CPV-codes kijken waar relatief het vaakst gegund wordt op laagste prijs, dan scoren de aanbestedingen met de CPV-code 09000000-3 Aardolieproducten, brandstof, elektriciteit en andere energiebronnen het hoogst. Logisch, want hierin is weinig onderscheidend vermogen.
Gunningscriteria in de herziene Aanbestedingswet 2012
Voor de herziening van de Aanbestedingswet 2012 bestonden er twee gunningscriteria:
- laagste prijs
- economisch meest voordelige inschrijving (EMVI)
Sinds de herziening zijn er drie EMVI-gunningcriteria:
- beste prijs-kwaliteitverhouding (BPKV)
- laagste prijs
- laagste kosten op basis van kosteneffectiviteit
BPKV is sindsdien het uitgangspunt bij opdrachten boven de Europese drempel. Kiezen voor laagste prijs of laagste kosten moet worden gemotiveerd in de aanbestedingsstukken.
