Onderzoek: verdeling inschrijvingen en gunningen over het bedrijfsleven

Geanonimiseerde datakoppeling

In het onderzoek wordt voor het eerst TenderNed-data gekoppeld aan CBS-data. Door de koppeling ontstaat een completer beeld van het type ondernemingen dat meedoet aan aanbestedingen. Maar we weten niet welke ondernemingen het zijn. Het KVK-nummer van de ondernemingen en het TenderNed-kenmerk van de aanbestedingen zijn namelijk versleuteld.

Belangrijkste uitkomsten

• Grotere bedrijven doen vaker mee aan aanbestedingen. Schrijven zowel grotere als kleinere bedrijven in, dan maken de grote bedrijven meer kans op een gunning.
• Ondernemingen in de zakelijke dienstverlening en de bouw schrijven vaker in op aanbestedingen dan bedrijven uit andere sectoren.
• De meeste inschrijvingen op aanbestedingen komen van bedrijven uit de Randstad. Schrijven ondernemingen uit meerdere provincies in, dan hebben bedrijven uit Overijssel gemiddeld de meeste kans op een gunning. Bedrijven uit Zeeland en Limburg hebben juist de minste kans.
• Jongere bedrijven zijn minder snel geneigd in te schrijven dan oudere bedrijven. Mogelijk verwachten jongere bedrijven minder goed in staat te zijn om opdrachten voor het Rijk uit te voeren. Schrijven ondernemingen uit verschillende leeftijdsgroepen in? Juist de jonge ondernemingen hebben een grotere kans de aanbesteding te winnen. Dit is een opvallend resultaat dat verder onderzoek vereist.
• Bedrijven die overheidssteun ontvangen via de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO) of via andere subsidie-, krediet- of garantieregelingen van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat schrijven relatief vaker in op aanbestedingen, dan bedrijven die geen gebruikmaken van deze regelingen. Mogelijk weten bedrijven die overheidssteun ontvangen al beter hun weg te vinden in de wereld van de overheid en hebben deze daardoor wellicht minder moeite om in te schrijven op aanbestedingen.

Uitgangspunten onderzoek

• De hoofdonderzoeksvraag van het onderzoek luidt: ‘Hoe zijn de inschrijvingen en gunningen uit aanbestedingen door het Rijk die volledig op TenderNed zijn uitgevoerd, verdeeld over de bedrijvenpopulatie in Nederland?’
• Om de hoofdvraag te beantwoorden, splitsen we bedrijven op 7 manieren uit en kijken we naar onder- of oververtegenwoordiging van inschrijvingen en gunningen in bepaalde categorieën:

1. Grootteklasse
2. Bedrijfstak
3. Provincie
4. Bedrijfsleeftijd
5. Wel of geen gebruik van Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO)
6. Wel of geen gebruik van subsidies of krediet- of garantieregelingen
7. Arbeidsproductiviteit

• Het onderzoek is een verkennend onderzoek. We hebben nu bijvoorbeeld niet bekeken of er in Zeeland vooral kleine ondernemingen zijn. Als dat zo is dan winnen ondernemingen uit Zeeland misschien minder vaak omdat zij kleiner zijn. We kunnen (nog) niet concluderen dat ondernemingen uit Zeeland minder vaak winnen omdat ze Zeeuws zijn. Verdieping kan plaatsvinden in een vervolgonderzoek.
• We kijken naar aanbestedingen door het Rijk die via TenderNed zijn verlopen. Waar relevant vergeleken we de resultaten met aanbestedende diensten buiten het Rijk.
• Bedrijven met 0 of 1 werkzame persoon zijn niet meegenomen in het onderzoek omdat ZZP’ers en eenmanszaken een groot deel vormen van de Nederlandse populatie bedrijven, terwijl zij nauwelijks betrokken zijn bij aanbestedingen.
• Er is gekeken naar de periode 2017 tot en met 2021, met uitzondering van de gegevens over gebruik van WBSO en andere beleidsinstrumenten die op het moment van onderzoek tot en met 2020 beschikbaar waren.

Download het volledige onderzoeksrapport