Schrijven zowel het mkb als het grootbedrijf in op een aanbesteding, dan haalt het mkb ruim de helft van de opdrachten binnen. Microbedrijven zijn goed voor 10% van het totaalaantal gunningen. Dit blijkt uit een onderzoek van TenderNed naar de verdeling van de gunningen tussen het mkb en het grootbedrijf.
Mkb-vriendelijk inkopen
Eén van de doelstellingen van de Aanbestedingswet 2012 is om de toegang tot de aanbestedingsmarkt voor het mkb te verbeteren. Ook is lokaal inkopen bij het mkb een belangrijk beleidsdoel. Bij het opstellen van een aanbesteding is het daarom van belang de drempel voor het mkb niet onnodig hoog te maken.
Belemmeringen
Belangrijke belemmeringen voor het mkb om mee te doen aan een aanbesteding zijn:
- Onnodig hoge eisen.
- Te grote omvang van de opdracht.
- De kosten die gepaard gaan met het doen van een inschrijving.
Conclusies
- Het mkb richt zich relatief vaker op de middelgrote opdrachten (€100.000 tot €1 miljoen), terwijl het grootbedrijf zich vaker richt op grote opdrachten (€1 miljoen tot €100 miljoen).
- Kleinere opdrachten gaan in de meeste gevallen naar het mkb. Het opdrachttype maakt daarbij niet uit.
- Bij 41% van de aanbestedingen schrijven alleen mkb-bedrijven in.
- Bij aanbestedingen waarbij zowel het mkb als grootbedrijf een inschrijving doen, wordt meer dan de helft van de opdrachten aan het mkb gegund.
- Het opsplitsen van een aanbesteding in percelen vergroot de kans dat een mkb-bedrijf een (deel)opdracht wint.
- Bij een opdracht waarop zowel mkb als grootbedrijf inschrijft, heeft het mkb dezelfde kans om de opdracht gegund te krijgen als het grootbedrijf.
Uitgangspunten analyse
Het onderzoek gaat in op de inschrijvingen door en gunningen aan het mkb en grootbedrijf:
- Onderhandse procedures zijn buiten beschouwing gelaten.
- In de analyse zijn alleen aanbestedingen meegenomen die via TenderNed zijn uitgevoerd.
- Voor geraamde en definitieve waarden van de aanbestedingen zijn alle bedragen onder de €300 en boven de €100 miljoen uitgesloten.
- In de analyse zijn alleen aanbestedingen meegenomen waarvan de kluissluiting na 1 maart 2023 plaatsvond.
- In de analyse zijn alleen aanbestedingen meegenomen waarvan de mkb-classificatie van de ondernemer bekend is.
Mkb-classificatie
Sinds 16 februari 2023 vragen wij ondernemingen die inloggen op TenderNed om informatie over het aantal medewerkers, de omzet en het balanstotaal te bevestigen of te wijzigen. Op basis hiervan kunnen wij ondernemingen een mkb-classificatie geven (micro, klein, middelgroot). We zien dat 90% van de ingelogde ondernemingen deze informatie heeft bevestigd of gewijzigd. Daardoor kunnen we met grote zekerheid analyses doen op deelname van het mkb.
Concurrentie tussen mkb en grootbedrijf
Tijdens het onderzoek analyseerden we de concurrentiepositie van het mkb ten opzichte van het grootbedrijf. Daarvoor keken we naar aanbestedingen waar alleen het mkb, alleen het grootbedrijf of een mix van beide aan deelnam.
Uitkomsten
- Bij 41% van de aanbestedingen schrijven alleen mkb-bedrijven in.
- Bij 44% van de aanbestedingen bestaat het aantal inschrijvingen uit een mix van mkb en grootbedrijven.
- In slechts 15% van de gevallen schrijven alleen grootbedrijven in.
Percentages gunningen
Kijkend naar een verdeling van de gunningen, dan zien we de volgende verdeling:
- 68% van de opdrachten wordt aan het mkb gegund.
- 32% van de opdrachten gaat naar het grootbedrijf.
Gunningen bij concurrentie mkb en grootbedrijf
De onderstaande taartdiagram laat zien hoe de gunningen van aanbestedingen verlopen als zowel het mkb als het grootbedrijf met elkaar concurreren:
- In 47% van die gevallen wint het mkb.
- 34% van de aanbestedingen wordt gegund aan een grootbedrijf.
- Bij de resterende 19% is er sprake van een combinatie van een onderneming uit het mkb en het grootbedrijf die de gunning krijgt.
Omdat mkb-bedrijven gemiddeld vaker inschrijven dan grootbedrijven is ook de verwachting dat het mkb meer opdrachten gegund krijgt. We maakten daarom ook een berekening waarin we het aantal inschrijvingen corrigeren en kijken naar de kans dat het mkb een opdracht gegund krijgt. Daaruit blijkt dat het mkb net zo veel opdrachten gegund krijgt als verwacht. Het mkb heeft dus dezelfde kans om een opdracht gegund te krijgen als grootbedrijven.
Verdeling gunning bij concurrentie mkb en grootbedrijf
Opdrachten verdelen in percelen gunstig voor mkb
We onderzochten ook of er verschil is tussen opdrachten die verdeeld zijn in percelen en opdrachten waarbij dit niet het geval is:
- Bij opdrachten die in percelen zijn opgedeeld, wordt er meer ingeschreven door mkb-bedrijven. Vooral micro- en kleinbedrijven schrijven zich dan vaker in.
- Uit de data blijkt daarnaast dat opdrachten die in percelen zijn opgedeeld procentueel ook vaker aan mkb-bedrijven worden gegund. Dit percentage neemt voor microbedrijven het sterkst toe.
Het verkleinen van de opdracht door deze in percelen op te delen, lijkt dan ook de concurrentiepositie van het mkb te vergroten.
Inschrijfgedrag mkb en grootbedrijf
We onderzochten ook hoe de verschillende bedrijfsgrootten zijn verdeeld als we de waardes van aanbestedingen in de volgende 3 categorieën opdelen:
- Kleine aanbestedingen: €300 tot €100.000.
- Middelgrote aanbestedingen: €100.000 tot €1 miljoen.
- Grote aanbestedingen: €1 miljoen tot €100 miljoen.
Belangstelling
We zien dan dat de belangstelling het grootst is voor aanbestedingen vanaf €100.000. Het mkb richt zich vooral op de middelgrote opdrachten en de voorkeur van het grootbedrijf gaat uit naar grote opdrachten:
- 4% van de inschrijvingen van microbedrijven is op een kleine opdracht.
- In 18% van de gevallen halen ze de gunning voor een kleine opdracht binnen.
Verhouding inschrijving en gunning
Binnen de bedrijfsgrootten blijven de verhoudingen tussen inschrijvingen en gunningen grotendeels gelijk.
Meer analyses naar concurrentiepositie
Dit zijn de belangrijkste uitkomsten van ons eerste onderzoek naar de concurrentiepositie van het mkb ten opzichte van grootbedrijven. Het komende jaar volgen meer artikelen over dit onderwerp.
